Zaliczana do najbardziej rozpowszechnionych na świecie roślin, cebula jest tak dostępną, że każde, dodatkowe słowo na jej temat wydaje się zbędne. Jednak spróbujmy sobie przypomnieć lecznicze walory cebuli. Cebulę znano i uprawiano od niepamiętnych czasów. Wiele tysiącleci przed naszą erą w dolinie Nilu cebulę uprawiali Egipcjanie. Starożytni składali ją w ofierze bogom, Rzymianie traktowali jak skuteczny lek na przeróżne schorzenia i szeroko wykorzystywali do celów spożywczych. Cebula stanowiła obowiązkowe wyposażenie rzymskich żołnierzy jako amulet, środek na pobudzenie odwagi i męstwa. Ratowała wycieńczonych, cierpiących na bronchit, zapalenie płuc i gruźlicę. Egipscy niewolnicy cebuli zawdzięczali siłę do mozolnej pracy przy budowie piramid. Licznymi walorami cebuli zachwycał się wybitny tadżycki lekarz i filozof Avicenna. Docenia je także współczesna fitoterapia.
Ostry smak i zapach zawdzięcza cebula olejkom eterycznym. Zawierają one cenne dla zdrowia składniki, np. wpływającą korzystnie na porost włosów siarkę, witaminy C, B1, B2, oraz rzadko w naszym pożywieniu występującą, a korzystnie wpływającą na procesy trawienia i przyswajania witaminę PP. Powoduje ona, że cukier łatwo przechodzi do krwioobiegu przywracając nam siły.
Wielowiekowa mądrość ludowa cebulę wykorzystuje m.in.:
- przeciw niemocy płciowej;
- jako skuteczny środek moczopędny;
- jako skuteczny środek przeciwpasożytniczy – zjedz na czczo dwie średniej wielkości cebule z odmian o ostrym smaku;
- w czyraczycy – na porażone miejsca nakładaj kompresy z cebuli pieczonej w cieście.
Świeży sok z cebuli skuteczny jest m.in.:
- przy likwidowaniu brodawek i piegów;
- w grzybicy skóry;
- na wzmocnienie, porost włosów, przeciw łysieniu;
- przy anginie, grypie, katarze, schorzeniach górnych dróg oddechowych, kokluszu, zapaleniu oskrzeli z uporczywym, suchym kaszlem
– świeży sok lub miazga z cebuli zmieszane z miodem w proporcji 1:1;
- przeciw bólom głowy
– stosuj cebulę w połączeniu z kapustą i kwasem kapuścianym; - przeciw chudnięciu
– stosuj cebulę w połączeniu z kapustą i kwasem kapuścianym; - przy ropiejących i trudno gojących się ranach
– zranione miejsca trzymaj kilka minut nad świeżo utartą cebulą, czasami robiąc okłady z miazgi. Sposób ten z dobrym skutkiem stosowano podczas wojen.
Cebula w kuchni
O tym, jak stosować cebulę w kuchni wie każda gospodyni, ale jeśli nie masz do kolacji lub obiadu żadnej surówki, polecam błyskawiczną sałatkę.
Sałatka błyskawiczna
Pokrojoną w spore kostki cebulę, sparz wrzątkiem na sicie i ostudź. Rozmieszaną śmietanę z pieprzem, sokiem cytrynowym, cukrem, solą, przyprawami ziołowymi (np. tymianek, majeranek, zioła prowansalskie…), według uznania i smaku, połącz z cebulą, posyp drobno posiekanym ugotowanym jajkiem, natką pietruszki lub koperkiem. Sałatka jest wyśmienita.
Sałatka Hiszpańska
Cztery duże cebule pokrój w cienkie talarki. sparz osoloną, wrzącą wodą na sicie i odcedź. Na półmisku ułóż kilka listków zielonej sałaty, na nich talarki cebuli, posyp szczypiorkiem, rozłóż pokrojone w ćwiartki dwa pomidory. Z czterech łyżek oleju, soku z połowy cytryny, soli i pieprzu ukręć sos i całość zalej sosem.
Konfitura
Trzy duże cebule (około pół kg) pokrój w plasterki i podsmaż na małym ogniu ciągle mieszając – nie przyrumieniaj. Dodaj dwie duże łyżki koncentratu pomidorowego, około pół szklanki cukru (10 dag), szczyptę soli, dwie łyżki octu winnego, dwa zmiażdżone goździki, imbir. Wymieszaj, dodaj 10-20 dag namoczonych rodzynek, przykryj naczynie i smaż wolniutko przez kwadrans. Po ostudzeniu cebulowa konfitura jest doskonałym dodatkiem do mięs i wędlin.
Sos cebulowy
Do zasmażki z rozgrzanego tłuszczu i mąki pszennej dodaj jak najdrobniej pokrojoną cebulę. Po kilku minutach podsmażania, rozcieńcz rosołem i gotuj ok. pół godziny, doprawiając do smaku. Przetrzyj przez sito i podpraw śmietaną.
Syrop przeciwkaszlowy
Bardzo drobno roztartą miazgę cebuli lub wyciśnięty sok połącz z taką samą ilością miodu (najlepiej
akacjowego), lub syropu. Wymieszaj i zagotuj. Wyciśnij przez płótno. Przy kaszlu i bronchicie pij 5 razy dziennie po łyżce stołowej po jedzeniu.
Cebulowe wino
30 dag miazgi cebuli połącz z 10 dag miodu i 3/4 litra białego, wytrawnego wina, starannie mieszając.
Po tygodniu przecedź. Pij 3 razy dziennie po kieliszku. Jest to wspaniały środek ogólnie wzmacniający. Zapobiega też szkorbutowi.
Płukanie i okłady w stanach zapalnych
Do płukania jamy ustnej i gardła łyżeczkę mieszanki cebulowego soku z miodem rozpuść w pół szklanki wody. Przy paradentozie, dziąsła w okolicach chwiejących się zębów, także ropnie okładaj nasączonymi tym płynem wacikami.
Cebulowy sok
Posiekaną drobniutko cebulę posyp cukrem i pozostaw w ciepłym miejscu. Naczynie (najlepiej miseczkę) postaw pochyło w ciepłym miejscu i po kilkunastu minutach sok zaczyna spływać. Tworzenie się soku można znacznie przyspieszyć stawiając miseczkę na garnku z gotującą się wodą. Tworzący się sok wykorzystuj na bieżąco, a pozostałą miazgę wyciśnij przez płótno. Przy kaszlu, chrypce, nieżycie gardła pij po łyżce stołowej po jedzeniu. Doskonały także dla dzieci.
Okłady na bóle piersi
Bolące miejsce natłuść oliwką i obłóż plastrami świeżo pokrojonej cebuli. Przykryj lnianym płótnem, okryj wełnianą tkaniną, ciepłym kocem na kilka godzin.
Na obniżenie ciśnienia
Wyciśnij sok z ok. kilograma dużych główek cebuli. Wymieszaj z sokiem z cytryny w proporcji sok z jednej cytryny na sok z jednej cebuli. Zażywaj po łyżce dziennie. Nie tylko obniża ciśnienie, ale także oczyszcza arterie ze złogów cholesterolu.
Przeciw zmarszczkom
Równe części soku z cebuli, miodu, wosku i soku łopianu połącz, podgrzej w glinianym lub szklanym naczyniu na łaźni wodnej i mieszaj do ochłodzenia. Maść tę stosuj na noc.
Podkład pod makijaż
Posiekaną cebulę zalej małą ilością wody i gotuj powoli 15 minut. Przecedź i do płynu dodaj kilka kropli soku z cytryny. Gdy ostygnie nasączoną nim watką przecieraj twarz przed położeniem makijażu.
Brodawki, przebarwienia, piegi
Przecieraj raz dziennie mieszaniną soku z cebuli z dodatkiem jednej łyżeczki octu.
Wzmocnienie włosów
We włosy i skórę głowy wetrzyj startą cebulę. Owiń głowę folią i ręcznikiem. Wszystko to trzymaj jak najdłużej. Potem umyj głowę. Włosy spłukuj zawsze wodą nieco chłodniejszą od tej, w której je myjesz. Zabieg stosuj jak najczęściej.
Nalewka na porost włosów
Kilka cebul drobno posiekaj i zalej czystą wódką, w butelce z ciemnego szkła. Po dwóch tygodniach przecedź i nacieraj skórę głowy codziennie wieczorem. Rano umyj włosy. Płukaj zawsze wodą nieco chłodniejszą od tej, w której myjesz.
Maść na trudno gojące się rany
Dużą, obraną cebulę utrzyj na tarce. Do miazgi dodaj po jednej łyżce miodu i mąki pszennej, oraz pół tubki maści Tormentiol. Wyrób na gęstą pastę. Mąki może być nieco więcej, w zależności od konsystencji, jaką chcesz uzyskać. Przykładaj na wrzody, czyraki, trudno gojące się rany.
Publikowano w: Wegetariański Świat (1994), Ekspress Ilustrowany (1998), Podkarpacki Magazyn Rolniczy (1999), Wiadomości Świętokrzyskie (2003), Aktualności Rolnicze (2011)…