Fragment książki: Zielona Apteka. Chwasty warte naszej miłości
W poprzednich wydaniach przedstawiłem dwa gatunki pokrzyw, pomijając ich opisy botaniczne, gdyż te są w wielu atlasach roślin, a moje publikacje nie mają być podręcznikami zielarskimi, lecz zachętą do kulinarnego wykorzystywania roślin, jako cennych warzyw, jarzyn, owoców, przypraw. Nie tylko uprawianych, ale także dziko rosnących.
W tym, piątym już wydaniu Zielonej Apteki przedstawiam sześć gatunków pokrzyw z krótką ich charakterystyką.
Pokrzywa zwyczajna – Urtica dioica łodygę ma wzniesioną, nierozgałęzioną. Liście naprzeciwległe, mają ogonki, są ciemnozielone w kształcie wydłużonego serca, po brzegach są grubo ząbkowane. Kwiaty mają bardzo małe, zielonkawe, zebrane w rozgałęzione, luźno zwieszone kwiatostany groniaste.
Pokrzywa zwyczajna jest rośliną dwupienną[1], co oznacza, że kwiaty męskie i żeńskie znajdują się na osobnych roślinach.
Pokrzywa zwyczajna występuje w całej Europie, rozprzestrzeniła się także w Ameryce i Azji. Tworzy duże skupiska, gdyż obszar występowania pokrzyw szybko się powiększa we wszystkich kierunkach dzięki systemowi korzeniowemu w formie kłączy[2] i rozłogów (rozmnażanie wegetatywne).
Nazywana bywa „pokrzywą wielką” – niezasłużenie bowiem niektóre egzotyczne gatunki pokrzyw są znacznie od niej wyższe.
Pokrzywa żegawka – Urtica urens, roślina roczna, jednopienna, co oznacza, że obie płci występują na jednym osobniku. Liście ma szerokie, z głęboko wciętymi ostrymi ząbkami na brzegach. Rośnie pospolicie na gruzowiskach i terenach uprawnych. Parzy mocniej niż pokrzywa zwyczajna.
Pokrzywa kuleczkowata – Urtica pilulifera typowa na południu i zachodzie Francji, spotykana głównie w krajach śródziemnomorskich, np. w Grecji, Włoszech.
Cechą charakterystyczną tej pokrzywy są kwiaty zebrane w duże kulki, bardzo parzące, przymocowane w pachwinach liści.
Pokrzywa Utrica dubia rośnie nad brzegiem Morza Śródziemnego, ma kwiaty zebrane w długie charakterystyczne wstążki zgrupowane na szczycie rośliny.
Pokrzywa Urtica atrovirens rośnie na Korsyce, ma szerokie ciemnozielone liście. Jej łacińska nazwa atrovirens oznacza ciemnozielony.
Pokrzywa Urtica ferox z Nowej Zelandii osiąga 5 m wysokości, parzy wyjątkowo boleśnie, a ból utrzymuje się przez wiele dni.
Rozróżnienie gatunków pokrzyw może być trudne poza okresem kwitnienia, za to nie pomylimy pokrzyw z innymi roślinami, gdyż żadne inne nie są kłująco-parzące.
Do pokrzyw podobna jest jasnota biała Lamium album, nazywana „głuchą pokrzywą” i „martwą pokrzywą”. Bywa nawet mylona z pokrzywą, jednakże nie parzy, ma białe dwuwargowe kwiaty, typowe dla rodziny jasnotowatych. W czasie kwitnienia] trudno pomylić te dwie rośliny, a taka pomyłka byłaby niegroźna, gdyż jasnota biała (i inne jasnotowate), może być cenną jarzyną.
Jeśli komuś z Twoich bliskich, przyjaciół, znajomych spodobałaby się prezentowana tu wiedza wyślij mu SMS-em lub e-mailem adres tej witryny: www.ambasadorzdrowia.pl
[1] Z greckiego dioica oznacza „dwa domy” (po jednym dla każdej płci).
[2] Kłącza to podziemne pędy, z których wyrastają małe korzenie przybyszowe oraz pąki boczne, z których rozwija się duża ilość pędów.