Soli używamy na co dzień. Konsumenci sól stosują jako najczęstszą z przypraw dla poprawienia smaku. Producenci i przetwórcy żywności sól stosują jako konserwant dla zabezpieczania żywności przed zbyt szybkim psuciem i dłuższego jej przechowywania.
Sól spożywcza i drogowa
Mało kto zastanawia się czym jest sól, jednakże coraz więcej osób poszukuje soli lepszej. Szczególnie odkąd dowiedzieliśmy się, że zamiast soli spożywczej powszechnie stosowana jest sól drogowa.
Polska sól różowa, biała, niebieska
Wielu wybiera różową, reklamowaną i drogą sól himalajską, ale mało kto wie, że w Polsce mamy pokłady soli różowej. W Kopalni Soli w Kłodawie (w połowie drogi pomiędzy Poznaniem a Warszawą) wydobywana jest sól różowa, biała, a także błękitna. Wprawdzie sól błękitna jest rzadkością, ale z rzetelności wspominam tę ciekawostkę.
Czy sól nazywana himalajską jest warta wyższej ceny?
W dobie pogoni za szybkim zyskiem kosztem zdrowia, a nawet życia bliźnich nawet sól jest fałszowana i podbarwiana. Po co więc szukać soli egzotycznej narażając na szwank zdrowie swoje i rodziny, podczas gdy w Polsce są znaczne pokłady soli? I do tego najlepszej z najlepszych!
Polska zawsze była solną potęgą, w Polsce były liczne kopalnie, niegdyś nazywane żupami solnymi.
W dawnej Polsce żupą solną nazywano kopalnię soli, zwykle w posiadaniu książąt lub królów. Żupą solną, tak jak kopalniami kruszców zarządzał żupnik (mianowany urzędnik królewski). Oprócz żup królewskich istniały również żupy prywatne.
Polskie kopalnie soli
Najstarsze polskie kopalnie soli były w Wieliczce i Bochni. Od XIII wieku nazywano je kopalniami soli kamiennej.
W średniowiecznej Polsce były dwa obszary wydobycia soli:
– podkrakowski, złożony z żup w Wieliczce i Bochni – działający co najmniej od XI wieku;
– ruski, składający się z żup królewskich w Tyrawie Solnej, Starej Soli, Jasienicy Solnej, Modryczu, Stebniku, Solcu, Truskawcu, Kałuszu i Sołotwinie – znajdujący się na terenie dawnych Grodów Czerwieńskich – działający przypuszczalnie od czasów rzymskich.
Kopalnia soli w Kłodawie jest najmłodszą kopalnią soli w Polsce – pierwsze wydobycie soli miało tam miejsce w roku 1954.
Jak ważna była i jest sól kamienna?
Jak ważna była i jest sól kamienna świadczą słowa zarówno rzymskiego przyrodnika Pliniusza Starszego (23-79): „Dwie rzeczy są najważniejsze na świecie: słońce i sól” jak też profesora Juliana Aleksandrowicza: „Sól kamienna odgrywała w naszej cywilizacji zawsze szczególną rolę. Była przyprawą, ale także czymś więcej, gdyż ludzkość jakby instynktownie wiedziała, że zawiera ona składniki decydujące o zdrowiu.”
Dużo o wartości soli tak pod kątem kulinarnym jak i kultowym przeczytać można w Biblii, czyli Piśmie Świętym. Zawarta tam wiedza wymaga oddzielnego artykułu.
Różne funkcje soli
W wielu krajach sól kamienna spełniała rolę jednostki monetarnej, wszędzie zaś doceniono jej właściwości konserwujące i walory kulinarne.
Dziś wiemy, że sól kamienna oprócz chlorku sodu (NaCl) zawiera szereg naturalnych biopierwiastków niezbędnych dla prawidłowego przebiegu procesów fizjologicznych.
Sól Kłodawska
W Kopalni Soli w Kłodawie sól pozyskiwana jest tradycyjną metodą górniczą, systemem komorowo-filarowym.
Kłodawska sól jest minerałem o wysokim stopniu czystości i nie wymaga wzbogacania, stanowi bogate źródło mikroelementów niezbędnych do prawidłowego, zdrowego funkcjonowania organizmu człowieka. Profesor Julian Aleksandrowicz nazwał je „pierwiastkami życia”.
Solić czy nie solić?
Wchodzące w skład soli kamiennej naturalne biopierwiastki tworzą łatwo przyswajalne przez organizm kompleksy. Te zaś sterują czynnościami metabolicznymi, czyli przemianą materii, a także odgrywają zasadniczą rolę w aktywności niezbędnych dla życia procesów enzymatycznych. Niedobór bądź nadmiar biopierwiastków wpływa na zdrowie niekorzystnie, a nawet niszcząco.
Skład biopierwiastków w polskiej soli kłodawskiej zbliżony jest do ich zawartości w płynie ustrojowym organizmu ludzkiego. W kłodawskiej soli zawarte są: magnez, mangan, żelazo, cynk, miedź, wapń, potas, selen i inne.
Skąd się wzięła sól w Kłodawie?
Polska sól wydobywana m.in. w Kłodawie i okolicach Inowrocławia to pozostałość śródlądowego, bardzo słonego Morza Cechsztyńskiego o powierzchni 600 tys. km2, rozciągającego się od terenu gdzie dziś jest Wielka Brytania, dzisiejsze Morze Północne, aż po tereny dzisiejszej Polski. Gdy klimat stał się gorący i suchy morze wyparowało zostawiając warstwę zalegającą obecnie na głębokości 3-6 km.
W Kłodawie pokłady soli zostały wypiętrzone, tak że dzieli je od powierzchni niekiedy tylko 100 m.
Kłodawska sól kamienna
Metoda wydobycia pozwala zachować w pełni stworzone przez przyrodę walory, a produkty końcowe uzyskiwane są przez przeróbkę mechaniczną, bez stosowania chemii. Mamy więc sól naturalną niczym nie wzbogacaną.
Jeśli ktoś potrzebuje soli wzbogaconej w jod to w ofercie Kopalni soli w Kłodawie też taką znajdzie.
Kłodawskie sole lecznicze
Terapia balneologiczna to jedna z najstarszych metod leczenia. Dobroczynny wpływ kąpieli leczniczych wynika z zawartości i składu substancji rozpuszczalnych w wodzie.
Sole magnezowo-potasowe z Kłodawy są doskonałe także do kąpieli. Sól kłodawska ma dużo składników rozpuszczalnych i korzystny skład chemiczny. Zawiera znaczne ilości wapna i magnezu, ale mało jodu.
Kłodawska sól zawiera w 1 kg:
Sód 385 mg, Potas 900 mg, Wapń 2472 mg, Magnez 81 mg, Amon 4 mg, Chlorki 596 mg, Siarczek 5833 mg, Wodorowęglan 12 mg, Bromki 28 mg, Jodek 10 mg.
Bez trucizn
Większość soli zalegających półki sklepowe zawiera groźne trucizny na czele z cyjankami, najczęściej żelazocyjankiem potasu K4Fe(CN)6 zazwyczaj oznaczanym E 536, a także jodkiem potasu. Sól kłodawska nie zawiera tych trucizn.
Dar natury jakim jest kłodawska sól kamienna, klasyczna przyprawa poprawiająca smak potraw, zup, ryb, mięs, sosów, przetworów domowych…, to minerał o wysokim stopniu czystości; zawiera bogate źródło „pierwiastków życia”, czyli mikroelementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka.
Biopierwiastki
Wśród pierwiastków życia wyróżniamy makroelementy (pierwiastki podstawowe) oraz mikroelementy (pierwiastki śladowe).
Makroelementy to: wapń, potas, sód, magnez, chlor, siarka, fosfor…
Mikroelementy to: bor, chrom, cynk, fluor, jod, kobalt, krzem, miedz, molibden, nikiel, selen, wanad, żelazo…
Skąd różne barwy soli
Różową barwę nadaje soli rozproszony w soli hematyt, czyli żelazo występujące w postaci tlenków. O intensywności tej barwy decyduje
ilość żelaza.
Niebieskie zabarwienie soli powodują prawdopodobnie defekty sieci krystalicznej.
Zielone zabarwienie soli powodują wrostki minerałów miedziowych (np. atacamitu).
Sól wielicka ma barwę szarą, powodują ją domieszki ilaste.